Πού θα κριθεί το στοίχημα της ρευστότητας

Διστακτικοί παραμένουν οι επιχειρηματίες απέναντι στο κλίμα αισιοδοξίας που προσπαθεί να καλλιεργήσει η κυβέρνηση, μετά την απόφαση του ΔΝΤ να εκταμιεύσει 3,24 δισ. ευρώ για την Ελλάδα αλλά και την αναμενόμενη απόφαση του Eurogroup να δώσει το "πράσινο φως" για επιπλέον 9,2 δισ. ευρώ της δόσης του Ιανουαρίου.

Βέβαια, το ηθικό είναι σήμερα καλύτερο από εκείνο του περασμένου Ιουνίου, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως άλλαξαν ριζικά τα δεδομένα. Άλλωστε, οι περισσότεροι παράγοντες της αγοράς παραμένουν επιφυλακτικοί, ή στην καλύτερη των περιπτώσεων "συγκρατημένα αισιόδοξοι".

Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, δύο είναι οι βασικότεροι παράγοντες για την εμπέδωση θετικής ψυχολογίας στην αγορά, στο κρίσιμο επόμενο εξάμηνο: Η προσέλκυση ξένων επενδύσεων και κυρίως η βελτίωση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία.

Μάλιστα, οι αισιόδοξοι παράγοντες της αγοράς εκτιμούν πως υπάρχουν οι προϋποθέσεις, έτσι ώστε η ρευστότητα να βελτιωθεί σημαντικά σε σχέση με την τρέχουσα κατάσταση και να επιστρέψει είτε στα επίπεδα του 2011, είτε ακόμη και σε εκείνα του 2010!


Οι περυσινές απώλειες
Πρώτον, το 2012 οι τράπεζες «ρούφηξαν» από την πραγματική οικονομία γύρω στα 10-11 δισεκατομμύρια ευρώ, καθώς κάπου τόσο οι νέες χορηγήσεις ήταν χαμηλότερες από τις αποπληρωμές παλαιότερων δανείων (με βάση τα στοιχεία του ενδεκαμήνου παρατηρείται υποχώρηση πιστωτικής επέκτασης κατά 4,6%, ή 10,5 δισ. ευρώ σε δωδεκάμηνη βάση). Σύμφωνα μάλιστα με τη Euroxx Χρηματιστηριακή, το ποσοστό υποχώρησης της πιστωτικής επέκτασης θα συνεχίσει να κυμαίνεται μεταξύ του -4% και του -5% τους επόμενους μήνες.

Δεύτερον, γύρω στα δύο με τρία δισεκατομμύρια ευρώ απέσπασε από την πραγματική οικονομία το ελληνικό Δημόσιο μέσα από την αύξηση των υποχρεώσεών του προς τους προμηθευτές το πρώτο ενδεκάμηνο του 2012, ποσό που φαίνεται να περιορίστηκε σε κάποιο βαθμό κατά τις τελευταίες ημέρες της περυσινής χρονιάς, μετά και την είσπραξη της δόσης.

Και τρίτον, μερικά δισεκατομμύρια ευρώ ρευστότητας (ίσως και πέντε δισ. ευρώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις) χάθηκαν επειδή οι περισσότεροι προμηθευτές του εξωτερικού, είτε ζητούσαν να πληρωθούν τοις μετρητοίς, είτε μείωσαν δραστικά τις περιόδους αποπληρωμής των Ελλήνων εισαγωγέων.

Αθροιστικά λοιπόν, είχαμε το 2012 απώλειες ρευστότητας γύρω στα 20 δισεκατομμύρια ευρώ, αν συνυπολογιστεί και το γεγονός ότι οι αυξημένοι φόροι σε συνδυασμό με την ύφεση, ανάγκασαν πολλά νοικοκυριά να… «φάνε από τα έτοιμα».

Οι άμεσες επιδράσεις
Ας πάμε τώρα να δούμε πώς θα μπορούσε να επηρεάσει τη ρευστότητα από τις δόσεις προς την Ελλάδα.

Πρώτον, από τα 11,3 δισ. ευρώ που δόθηκαν για την επαναγορά των κρατικών ομολόγων, περίπου τα μισά (γύρω στα 5,5 δισ. ευρώ) κατευθύνθηκαν στα ταμεία των ελληνικών τραπεζών.

Δεύτερον, από τα 7,6 δισ. που προγραμματίζονται για την αποπληρωμή των προμηθευτών, το σύνολο σχεδόν αυτών των χρημάτων θα καταλήξει τελικά σε τράπεζες, προμηθευτές και εργαζόμενους. Το επιπλέον 1,7 δισ. που οφείλει το ελληνικό Δημόσιο είτε θα «κουρευτεί» με διάφορες μεθόδους, είτε θα συμψηφιστεί με τυχόν οφειλές των προμηθευτών σε ΦΠΑ και ασφαλιστικά ταμεία.

Τρίτον, ακόμη και αν υποθέσουμε πως το σύνολο των κεφαλαίων που θα λάβουν οι τράπεζες για την επανακεφαλαιοποίησή τους θα κατευθυνθεί για τη μείωση του «ανοίγματός» τους στο μηχανισμό ELA (εκτός από τα χρήματα που δόθηκαν για το σκοπό αυτό από τη δόση του Δεκεμβρίου για τον ίδιο σκοπό θα διατεθούν τα 7,2 δισ. από τη δόση του Ιανουαρίου), υπάρχουν τα 3,24 δισ. του ΔΝΤ που λογικά θα περιορίσουν το ύψος των εντόκων γραμματίων του Δημοσίου, άρα και αυτό θα οδηγηθεί κατά κύριο λόγο στις τράπεζες, οι οποίες είναι και οι κάτοχοι των συγκεκριμένων τίτλων.

Λαμβάνοντας λοιπόν ως παραδοχή πως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν θα πιέσει τις ελληνικές τράπεζες να της επιστρέψουν ποσό που υπερβαίνει το ύψος της επανακεφαλαιοποίησής τους, αθροίζοντας τα παραπάνω ποσά, πάμε και πάλι σε ένα ποσό της τάξεως των 16-18 δισ. ευρώ, άρα μπορούμε να υποθέσουμε πως η ρευστότητα της οικονομίας θα μπορούσε να βελτιωθεί και να επανέλθει κοντά στα (όχι ικανοποιητικά) επίπεδα του 2011.


Το μέτωπο των προσδοκιών
Πέραν όμως αυτών, πρόσθετη ρευστότητα στην ελληνική οικονομία θα μπορούσε να προέλθει μέσα από σειρά άλλων εξελίξεων, οι οποίες όμως πολύ δύσκολα θα γίνονταν αν δεν προχωρούσε η εκταμίευση της δόσης των 52,4 δισ. ευρώ.

Τέτοιες λοιπόν πιθανές εξελίξεις μπορούν να είναι:

• Ο επαναπατρισμός μέρους των καταθέσεων που έφυγαν από τις ελληνικές τράπεζες κατά την προηγούμενη τριετία, με δεδομένο ότι τα ελληνικά επιτόκια είναι πολλαπλάσια των αντίστοιχων που προσφέρουν οι χώρες του Ευρωπαϊκού Βορρά.

• Οι αυξημένες δανειοδοτήσεις από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και οι αυξημένες ροές Κοινοτικών κονδυλίων μέσω του ΕΣΠΑ, όπως άλλωστε προβλέπεται και από την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

• Το σύνολο των κεφαλαίων που θα εισρεύσει από το εξωτερικό για την εξαγορά ελληνικών ιδιωτικών επιχειρήσεων, θα καταλήξει είτε στις τράπεζες, είτε σε χέρια Ελλήνων επιχειρηματιών (ήδη μια σειρά επιχειρηματικών συμφωνιών έχουν οριστικοποιηθεί και αναμένονται πολύ περισσότερες μέσα στους επόμενους μήνες).

• Η ομαλοποίηση της κατάστασης αναμένεται να ελαφρύνει και την πιεστική πολιτική των ξένων προμηθευτών απέναντι στους Ελληνες επιχειρηματίες, με αποτέλεσμα τις μεγαλύτερες περιόδους πίστωσης.

Τα οφέλη από τις παραπάνω εξελίξεις ούτε βέβαια είναι, ούτε προβλέψιμα ως προς το μέγεθός τους. Ωστόσο, κάτω από ορισμένα σενάρια θα μπορούσαν να κυμανθούν από λίγα έως και μερικές δεκάδες δισ. ευρώ!

Σε κάθε περίπτωση πάντως, διαφαίνεται ότι σε περίπτωση ομαλοποίησης της κατάστασης και περιορισμού του κινδύνου εξόδου της χώρας από τη ζώνη του ευρώ, η Ελλάδα θα μπορούσε σταδιακά να επιστρέψει σε μια κατάσταση ρευστότητας επιπέδου 2010-11, με ό,τι αυτό θα μπορούσε να σημάνει για την εγχώρια οικονομία.

Πηγή:Euro2day.gr
του Στέφανου Κοτζαμάνη
Δημοσιεύθηκε: 10:19 - 17/01/13