The Economist
Ο Σεπτέμβριος θεωρείται ένας σκληρός μήνας για τη διεθνή νομισματική ιστορία, καθώς στη διάρκειά του έχουν καταρρεύσει δυνάμεις που κάποτε φαίνονταν ακλόνητες. Τον Σεπτέμβριο του 1931 είχε αποχωρήσει η Βρετανία από τον χρυσό κανόνα. Τον Σεπτέμβριο του 1992, η ίδια χώρα είχε αποσύρει το νόμισμά της από τον ευρωπαϊκό Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών (ERM).
O φετινός Σεπτέμβριος μπορεί να μη μείνει στην ιστορία για το το τέλος του ευρώ, ωστόσο μπορεί να καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τη μοίρα του. Η σύντομη περίοδος ηρεμίας που επέφερε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μέσω της παρέμβασής της στις αγορές ομολόγων από τις αρχές Αυγούστου, έχει λήξει.
Ο δείκτης του Χρηματιστηρίου της Φρανκφούρτης (DAX) υποχώρησε μόνο τη Δευτέρα κατά 5%, ενώ από τις αρχές Ιουλίου έχει απολέσει 27% της αξίας του. Στο ίδιο διάστημα, ο γαλλικός CAC χάνει 23%, ενώ ο αμερικανικός S&P 11%. Ακόμα μεγαλύτερες είναι οι απώλειες που έχουν υποστεί οι ευρωπαϊκές τράπεζες. Η αστάθεια της αγοράς αντανακλάται σε τρεις πηγές αβεβαιότητας. Η πρώτη έχει να κάνει με την ικανότητα της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής να φέρει εις πέρας τις υποσχέσεις της. Η δεύτερη επικεντρώνεται στην ικανότητα της Ευρώπης να αναπτυχθεί, σε μία περίοδο κατά την οποία οι χώρες βιάζονται να περάσουν νομοσχέδια που τις δένουν στον ιστό της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Η τρίτη και μεγαλύτερη πηγή αβεβαιότητας είναι η ανεπάρκεια του οπλοστασίου διάσωσης της Ευρωζώνης. Εκτός από τον EFSF, το να περιμένεις από την ΕΚΤ να «κρατήσει το οχυρό», αποτελεί ριψοκίνδυνη επιλογή.
Θεμελιώδες βήμα προς την κατεύθυνση της δημοσιονομικής ένωσης θα μπορούσε να ήταν αυτό που χρειάζεται για να αντιμετωπιστεί η κρίση. Ενας τρόπος γι’ αυτό θα ήταν η έκδοση ευρωομολόγων.
Εάν ένα μεγάλο βήμα προς τη δημοσιονομική ένωση φαντάζει απίθανο, ισχύει, όμως, το ίδιο και για το ακριβώς αντίθετο, τη διάλυση δηλαδή του ενιαίου νομίσματος;
Μέχρι προσφάτως, η συγκεκριμένη ιδέα έμοιαζε ως υπερβολική. Ωστόσο, το γεγονός ότι πλέον αποτελεί ενδεχόμενο που συζητείται σοβαρά λέει πολλά για τη φάση στην οποία έχει περάσει η Ευρώπη.
Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους θα μπορούσε να καταστεί δυνατό το συγκεκριμένο σενάριο. Πρώτον, οι πιο αδύναμες χώρες όπως η Ελλάδα θα μπορούσαν να αποφασίσουν ότι η ζωή εκτός του ενιαίου νομίσματος ενδεχομένως να είναι πιο υποφερτή.
Σε περίπτωση που η παραγωγή εξακολουθήσει να υποχωρεί όχι μόνο για φέτος αλλά και για του χρόνου, και η ανεργία συνεχίσει την ανοδική της πορεία, οι πολιτικές πιέσεις ενδεχομένως να πολλαπλασιαστούν εντός της Ελλάδας για μία έξοδο από την Ευρωζώνη.
Το δεύτερο σενάριο υπέρ μιας διάλυσης της Ευρωζώνης θα μπορούσε να ήταν το ενδεχόμενο κατά το οποίο η Γερμανία και κάποιες μικρότερες, αλλά, φερέγγυες οικονομίες όπως η Ολλανδία θα δημιουργούσαν ένα νέο κοινό νόμισμα. Το δίλημμα για τη Γερμανία, όπως αναφέρει ο ιστορικός του ευρώ Ντέιβιντ Μαρς, είναι ότι υπάρχει αυτή τη στιγμή ένας διχασμός μεταξύ του να είσαι Ευρωπαίος και του να επιτύχεις τον πολυπόθητο στόχο της χώρας της οικονομικής και νομισματικής σταθερότητας. Ακόμα και έτσι, ο κ. Μαρς δεν αναμένει ότι η Γερμανία θα αποχωρήσει. Η πολιτική της τάξη τείνει αποφασιστικά να είναι υπέρμαχος της Ευρώπης. Το κυβερνών κόμμα CDU είναι περήφανο για την κληρονομιά του ως ευρωπαϊκό κόμμα, ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης τάσσονται υπέρ λύσεων όπως τα ευρωομόλογα.
Ο ιστορικός νομισματικής πολιτικής του πανεπιστημίου Berkeley, Μπάρι Αϊχενγκριν, επισημαίνει ότι το οικονομικό κόστος της διάλυσης θα ήταν καταστροφικό για την Ευρώπη και ακόμα παραπέρα. Στην περίπτωση της Ελλάδας, ανησυχεί ότι το αποτέλεσμα θα ήταν μία ύφεση παρόμοια με αυτή της δεκαετίας του ’30, την οποία θα είχε προκαλέσει κατά κύριο λόγο η κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Στην περίπτωση μιας υποχώρησης της Γερμανίας, η παραγωγική της βάση της που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις εξαγωγές θα δεχόταν ένα ισχυρό πλήγμα, καθώς το νέο νόμισμα θα εκτοξευόταν. Τα υπόλοιπα κόστη είναι ανυπολόγιστα επειδή θα επηρεάζονταν σε μεγάλο βαθμό από αντιδράσεις που δεν μπορούν να υπολογιστούν εύκολα. Μία ελληνική έξοδος, παραδείγματος χάριν, θα μπορούσε να προκαλέσει μαζική φυγή καταθέσεων από τις άλλες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας.
Ο φόβος για τις συνέπειες της διάλυσης αποτελεί τον ισχυρότερο λόγο για τον οποίο η δημοσιονομική ένωση φαντάζει ως πιθανότερο αποτέλεσμα από μία διάσπαση του ευρώ.
Ο Σεπτέμβριος θεωρείται ένας σκληρός μήνας για τη διεθνή νομισματική ιστορία, καθώς στη διάρκειά του έχουν καταρρεύσει δυνάμεις που κάποτε φαίνονταν ακλόνητες. Τον Σεπτέμβριο του 1931 είχε αποχωρήσει η Βρετανία από τον χρυσό κανόνα. Τον Σεπτέμβριο του 1992, η ίδια χώρα είχε αποσύρει το νόμισμά της από τον ευρωπαϊκό Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών (ERM).
O φετινός Σεπτέμβριος μπορεί να μη μείνει στην ιστορία για το το τέλος του ευρώ, ωστόσο μπορεί να καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τη μοίρα του. Η σύντομη περίοδος ηρεμίας που επέφερε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μέσω της παρέμβασής της στις αγορές ομολόγων από τις αρχές Αυγούστου, έχει λήξει.
Ο δείκτης του Χρηματιστηρίου της Φρανκφούρτης (DAX) υποχώρησε μόνο τη Δευτέρα κατά 5%, ενώ από τις αρχές Ιουλίου έχει απολέσει 27% της αξίας του. Στο ίδιο διάστημα, ο γαλλικός CAC χάνει 23%, ενώ ο αμερικανικός S&P 11%. Ακόμα μεγαλύτερες είναι οι απώλειες που έχουν υποστεί οι ευρωπαϊκές τράπεζες. Η αστάθεια της αγοράς αντανακλάται σε τρεις πηγές αβεβαιότητας. Η πρώτη έχει να κάνει με την ικανότητα της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής να φέρει εις πέρας τις υποσχέσεις της. Η δεύτερη επικεντρώνεται στην ικανότητα της Ευρώπης να αναπτυχθεί, σε μία περίοδο κατά την οποία οι χώρες βιάζονται να περάσουν νομοσχέδια που τις δένουν στον ιστό της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Η τρίτη και μεγαλύτερη πηγή αβεβαιότητας είναι η ανεπάρκεια του οπλοστασίου διάσωσης της Ευρωζώνης. Εκτός από τον EFSF, το να περιμένεις από την ΕΚΤ να «κρατήσει το οχυρό», αποτελεί ριψοκίνδυνη επιλογή.
Θεμελιώδες βήμα προς την κατεύθυνση της δημοσιονομικής ένωσης θα μπορούσε να ήταν αυτό που χρειάζεται για να αντιμετωπιστεί η κρίση. Ενας τρόπος γι’ αυτό θα ήταν η έκδοση ευρωομολόγων.
Εάν ένα μεγάλο βήμα προς τη δημοσιονομική ένωση φαντάζει απίθανο, ισχύει, όμως, το ίδιο και για το ακριβώς αντίθετο, τη διάλυση δηλαδή του ενιαίου νομίσματος;
Μέχρι προσφάτως, η συγκεκριμένη ιδέα έμοιαζε ως υπερβολική. Ωστόσο, το γεγονός ότι πλέον αποτελεί ενδεχόμενο που συζητείται σοβαρά λέει πολλά για τη φάση στην οποία έχει περάσει η Ευρώπη.
Υπάρχουν δύο τρόποι με τους οποίους θα μπορούσε να καταστεί δυνατό το συγκεκριμένο σενάριο. Πρώτον, οι πιο αδύναμες χώρες όπως η Ελλάδα θα μπορούσαν να αποφασίσουν ότι η ζωή εκτός του ενιαίου νομίσματος ενδεχομένως να είναι πιο υποφερτή.
Σε περίπτωση που η παραγωγή εξακολουθήσει να υποχωρεί όχι μόνο για φέτος αλλά και για του χρόνου, και η ανεργία συνεχίσει την ανοδική της πορεία, οι πολιτικές πιέσεις ενδεχομένως να πολλαπλασιαστούν εντός της Ελλάδας για μία έξοδο από την Ευρωζώνη.
Το δεύτερο σενάριο υπέρ μιας διάλυσης της Ευρωζώνης θα μπορούσε να ήταν το ενδεχόμενο κατά το οποίο η Γερμανία και κάποιες μικρότερες, αλλά, φερέγγυες οικονομίες όπως η Ολλανδία θα δημιουργούσαν ένα νέο κοινό νόμισμα. Το δίλημμα για τη Γερμανία, όπως αναφέρει ο ιστορικός του ευρώ Ντέιβιντ Μαρς, είναι ότι υπάρχει αυτή τη στιγμή ένας διχασμός μεταξύ του να είσαι Ευρωπαίος και του να επιτύχεις τον πολυπόθητο στόχο της χώρας της οικονομικής και νομισματικής σταθερότητας. Ακόμα και έτσι, ο κ. Μαρς δεν αναμένει ότι η Γερμανία θα αποχωρήσει. Η πολιτική της τάξη τείνει αποφασιστικά να είναι υπέρμαχος της Ευρώπης. Το κυβερνών κόμμα CDU είναι περήφανο για την κληρονομιά του ως ευρωπαϊκό κόμμα, ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης τάσσονται υπέρ λύσεων όπως τα ευρωομόλογα.
Ο ιστορικός νομισματικής πολιτικής του πανεπιστημίου Berkeley, Μπάρι Αϊχενγκριν, επισημαίνει ότι το οικονομικό κόστος της διάλυσης θα ήταν καταστροφικό για την Ευρώπη και ακόμα παραπέρα. Στην περίπτωση της Ελλάδας, ανησυχεί ότι το αποτέλεσμα θα ήταν μία ύφεση παρόμοια με αυτή της δεκαετίας του ’30, την οποία θα είχε προκαλέσει κατά κύριο λόγο η κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Στην περίπτωση μιας υποχώρησης της Γερμανίας, η παραγωγική της βάση της που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις εξαγωγές θα δεχόταν ένα ισχυρό πλήγμα, καθώς το νέο νόμισμα θα εκτοξευόταν. Τα υπόλοιπα κόστη είναι ανυπολόγιστα επειδή θα επηρεάζονταν σε μεγάλο βαθμό από αντιδράσεις που δεν μπορούν να υπολογιστούν εύκολα. Μία ελληνική έξοδος, παραδείγματος χάριν, θα μπορούσε να προκαλέσει μαζική φυγή καταθέσεων από τις άλλες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας.
Ο φόβος για τις συνέπειες της διάλυσης αποτελεί τον ισχυρότερο λόγο για τον οποίο η δημοσιονομική ένωση φαντάζει ως πιθανότερο αποτέλεσμα από μία διάσπαση του ευρώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου